تعیین وزن مخصوص خاک

فرمت: PDF

تعداد صفحات:5

عبارت است از وزن ذرات خاک در واحد حجم آن و واحد آن گرم بر سانتی متر مکعب است. بر خلاف وزن مخصوص ظاهری فضای بین ذرات ارتباطی با وزن مخصوص حقیقی خاک ندارد. وزن مخصوص حقیقی خاک ها بین 60/2 تا 75/2 گرم بر سانتی متر مکعب نوسان دارد که به طور متوسط 65/2 گرم بر سانتی متر مکعب است که در مقايسه با وزن مخصوص ظاهري عدد بيشتري مي باشد چون شامل فازهاي مايع و گاز نمي شود.این وزن تقریباً ثابت است چون اغلب کانی های موجود در خاک دارای وزن مخصوص در همین محدوده می باشند. فقط در صورت وجود بعضی از کانیها مثل تورمالین، ماگنتیت و یا هورن بلند ممکن است وزن مخصوص حقیقی این خاکها به بیش از 75/2 هم برسد علاوه بر این چون مواد آلی سبک تر از مواد معدنی خاک است. بنابراین خاک های که محتوی مقدار نسبتاً زیادی مواد آلی است دارای وزن مخصوص حقیقی کمتر است و روی همین اصل وزن مخصوص حقیقی خاک های سطح الارض همیشه کمتر از خاک های تحت الارض است.

با توجه به خصوصيات مواد آلي که جزء کلوئيد هاي خاک محسوب مي گردند هر چه ميزان مواد آلي خاک افزايش يابد از ميزان وزن مخصوص حقیقی کاسته مي گردد چون کلوئيد هاي آلي داراي خصوصيات خاص خود مي باشند که در ادامه بيان خواهد شد.

کلوئیدهای آلی نسبت به وزن خود داراي حجم بيشتري هستند در نتيجه نسبت به ذرات معدني خاک داراي وزن مخصوص ظاهري و حقيقي کمتري اند. مواد آلي بسيار متخلخل و يا خلل و فرج فراوان و در نتيجه داراي قابليت جذب رطوبت فراوان هستند. همچنين به علت ظرفيت تبادل کاتيوني خود علاوه بر منبع بسيار قوي بافر که سبب نگاه داشتنpH خاک مي گردد. به عنوان مثال منبع غذايي بسيار ارزشمندي براي گياه و ميکروب هاي خاک محسوب مي گردند. بنابراين افزايش مواد آلي خاک سبب کاهش جرم مخصوص حقيقي نيز مي گردد به همين خاطر است که استفاده از ماده آلي يک روش مناسب براي بهبود خصوصيات خاک مي باشد.

با اندازه گيري وزن مخصوص حقيقي مي توان ميزان خلل و فرج خاک را مشخص نمود. البته حتما لازم است که وزن مخصوص ظاهري خاک نيز اندازه گيري گردد. نسبت وزن مخصوص ظاهري به وزن مخصوص حقيقي ميزان خلل و فرج خاک را معلوم مي کند. به عنوان مثال اگر وزن مخصوص ظاهري برابر 1/1 گرم بر سانتيمتر مکعب و وزن مخصوص حقيقي خاک نيز برابر 2/2گرم بر سانتيمتر مکعب باشد ميزان خلل و فرج برابر 50% مي باشد، که از نسبت اين دو وزن مخصوص قابل محاسبه مي باشد. در خاک مفروض 50% حجم مربوط به فاز جامد خاک و 50 % ديگر به فازهاي مايع و گاز خاک مربوط مي گردد.

بنابراين براي آناليز دقيق خصوصيات فيزيک خاک که بسيار بر روي خصوصيات شيميايي و بيولوژي هم موثر مي باشد باید وزن مخصوص حقيقي نيز اندازه گيري گردد.

وزن مخصوص حقيقي ميزان خلل و فرج خاک را مشخص مي نمايد اما اندازه نسبي خلل و فرج را فقط مي توان با پارامتر بافت خاک مشخص مي گردد. مجموعه پارامترهاي بافت خاک، ساختمان خاک، وزن مخصوص ظاهري و وزن مخصوص حقيقي جهت مشخص نمودن خصوصيات فيزيک خاک مي باشد. به عبارت ديگر جهت ايده داشتن درباره نظم فضايي و چند بعدي خاک مي بايستي همه اين پارامترها اندازه گيري گردند که بتوان متعاقبا روش هاي مناسب جهت استفاده از خاک مربوطه را براي کشاورزي و در نتيجه براي افزايش راندمان توليد محصول پيشنهاد نمود. بنابراين باتوجه به مطالب ، لزوم اندازه گيري وزن مخصوص حقيقي هم مشخص مي گردد.