روش تحقیق وارائه گزارش (پایان نامه نویسی)

Research Methodology and Report Presentation

(Thesis and /Dissertation Writing)

مقدمه

• چرا تحقیق؟
• رمز موفقیت وتوسعه یافتگی برخی کشورها چیست؟
• وجود سیستم
• مدیریت مدیران
• دسته بندی پژوهشگران:
• 1- پژوهشگران ”زمان تقویمی“ تاخیر در صحنه تصمیم سازی و تصمیم گیری
• 2- پژوهشگران ”زمان تکاملی“ انحراف در تصمیم گیری کارفرمایان
• محدودیت های تحقیق:
• 1-روی آوری و استقبال ضعیف مدیران سازمان ها , از دسته اول(راهکار های متناسب با شرایط واقعی جامعه)
• 2-بی اعتمادی به دستاوردهای تحقیقاتی دسته دوم
• 3-کاهش اعتبارات –کاهشمنابعمالیسازمانی
• 4-عدم نیاز مدیران به اطلاعات (بخصوص فراهم امده از تحقیق)
• جهت تحقیقات به سمت پایان نامه نویسی

برداشت شما از تحقيق چيست؟

• چگونه به تحقيق نگاه ميكنيد؟
• چه تعريفي از تحقيق در نظر داريد؟
• اين جمله را حد اكثر با بيست كلمه تكميل كنيد.

تحقيق عبارتست از:

تعريف تحقيق

تحقيق فرايندي است برنامه ريزي شده، هوشيارانه، نظام مند (systematic ) و قابل اعتماد براي يافتن حقايق يا فهم عميق مسايل.

ده نكته در مورد تحقيق

• تحقيق خيلي وقت گير است.
• تحقيق يك پديدة ذهني است
• تحقيق خسته كننده و كسالت آور است اما ممكن است جالب و سرگرم كننده هم باشد.
• تحقيق ممكن است در طول زندگي محقق تداوم داشته باشد.
• فرايند تحقيق ممكن است بسيار جالبتر از نتايج آن باشد.
• تحقيق نوعي فضولي كردن است.
• تحقيق را مي توان به راههای گوناگوني انجام داد.
• تحقيق ممكن است وارد روياهای شما شود.
• تحقيق ممكن است شمارا به راههای دور از انتظار هدايت كند.
• درتحقيق از همان مهارت روزمرة محقق استفاده می شود.

انواع تحقيق(از ديدگاههاي مختلف)

• تحقيق نظري (pure)، كاربردي(applied ) و راهبردي( strategic).
• توصيفي(descriptive)، تبييني (explanatory) وارزيابي(evaluation).
• تحقيق آزاد (market research ) وتحقيق آكادميك(academic research ).
• تحقيق اكتشافي(exploratory ) آزمايشي(experimental or testing out )

حل مشكل(problem solving ).

• تحقيق پنهاني يا ناآشكار(covert )، رقابتي(adversarial ) ومبتني بر همكاري (collaborative ).
• تحقيق بنيادي(basic )، كاربردي، ابزاري، مشاركتي و عملياتي

تقسيم بندی انواع تحقيق

• برحسب هدف:
• بنيادی که هدف آن:
• آزمون نظريه ها,
• تبيين روابط و پديده ها
• ونظريه پردازی,
• وبالاخره توليد دانش و بررسی نظريه تحول تاريخ است.
• کاربردی که هدف آن:
• کاربرد عملی دانش درزندگی است.
• توسعه ای, که هدف آن:
• تشخيص مناسب بودن يک دانش, روش, ارزش و... برای هدفی خاص
• ويا تهيه و تدوين برنامه ها, طرحها و پروژه های توسعه ای است.
• بر حسب نحوه گرد آوری اطلاعات يا طرح تحقيق
• توصيفی (توصيف شرايط, اشياء, امور وپديده ها به منظور شناخت بيشتر آنها).
• پس رويدادي ( علّي-مقايسه اي) كه هدف آن شناسايي معلول به منظوركشف علل احتمالي آن ويا مطالعة متغير وابسته به منظور يافتن متغير مستقل
• همبستگی: تحليل رابطه ميان متغيرها بر اساس هدف تحقيق:
• مطالعه همبستگی دو متغيری
• تحليل رگرسيون با هدف پيش بينی تغييرات يک يا چند متغير وابسته با توجه به تغييرات متغيرهای مستقل
• تحليل ماتريس همبستگی با هدف بررسی مجموعه ای از همبستگيهای دو متغيری در جدولی بنام ماتريس.
• تحقيق در عمليات يا اقدام پژوهي به منظور:
• مشخص كردن موقعيت معين و رفع مشكل،
• آشنائي با روشهاي نو و اشاعة نو آوري.
• مطالعةموردي به منظور:
• انتخاب و مطا لعة يك مورد يا واد يا نظام
• با حد و مرز مشخص
• به صورت كل گرايانه (holistic)
• تحقيق تجربي يا آزمايشي با استفاده از شبوه هاي زير:
• انتساب تصادفي(اختصاص هرآزمودني با شانس مساوي به گروه آزمايشي يا گواه)
• همتا كردن تصادفي( همانندي آزمودنيهاي انتخاب شده از نظر متغير ناخواسته)
• انتخاب همگن ( بكسان كردن ميانگين متغيري كه بايد كنترل شود در گروه هاي مورد نظر)
• تحقيق تاريخي (مطالعة فصل دوم از بخش سوم جلد دوم روشهاي تحقيق تأليف دكتر ساروخاني را توصيه مي كنيم)
• قوم نگاري براي تحقيقات مردم شناسي از طريق ثبت وقايع و پديده ها در شرايط طبيعي وقوع
• روشهاي تحليل محتوي (مطالعة فصل چهارم از بخش سوم جلد دوم روشهاي تحقيق تأليف دكتر ساروخاني را توصيه مي كنيم)
• پيمايشي براي مطالعة:
• ماهيت يا ويژگيهاي اشياء،
• امور و پديده ها،
• شرايط و روابط موجود ميان آنها
• ويا چگونگي وضعيت موجود
• و همچنين سنجش آراء و افكار.

تحقيق پيمايشي به سه دسته تقسيم مي شود:

مقطعي: به منظور گردآوري داده ها در بارة يك يا چند صفت در يك مقطع زماني ( مثلاًً در يك روز، يك هقته، ماه يا سال)

طولي: به منظور گردآوري داده ها در طول زمانهاي مختلف.

روش دلفي: به منظور گردآوري داده ها در بارة اتفاق نظر يك جمع صاحب نظر در مورد يك موضوع خاص از طريق رتبه بندي درجة اهميت آن

• ”رساله“,“تز“ یا ”پایان نامه چیست؟
• Arthur Cole ”....گزارشی است کامل , که محققی آن را به عهده گرفته و به پایان رسانیده است , مشروط بر اینکه همه مراحل موضوع بحث را, از زمانیکه به شکل سوژه یا اندیشه ای بوده تا وقتی که به شکل نتایج مدون و مرتب که با ادله و براهین و مدارک مستدل شده است را در بر گیرد.
• پایان نامه شبیه سایر درس ها جنبه تمرینی ندارد!!!
• فرق پایان نامه ورساله؟
• جایگاه و اهمیت پایان نامه در فرایند تحصیلی
• نمود قدرت استنباطی دانشجو در فرایند تحصیلات تکمیلی (Data Gathering to Data finding)
• Theory as a hypothesis جهانی بیاندیشید و محلی عمل کنید
• ویژگی های پایان نامه کارشناسی ارشد
• 1-اولین تجربه در تحقیقات دانشگاهی به شمار می آید. دانشجو می تواند با یک نوع تلاش پژوهشی آشنا شود و این مقدمه ای برای کار تحقیقی دوره دکترا و تحقیقات در دنیای واقعیت باشد.
• 2-می تواند دانشجو را دست کم در یک جنبه از موضوع حرفه ای یا اکادمیک ماهر سازد
• 3-می تواند به عنوان یک فعالیت آموزشی مهم در یادگیری تحقیق پیشرفته مطرح باشد
• اهدافپایان نامه ورساله
• صرفا یک کار پژوهشی و تحقیقاتی (Scholarly Work )
• رقابت پژوهشی (Research competence)
• مشارکت در دانش (Contribution to Knowledge)اهداف چیست؟
• پایان نامه ورساله:راه نشان دهد,ذهن دانشجو را در مسیر مسائل جامعه به حرکت درآورد و او را برای آیندهای بهتر آماده سازد
• مسائل کاربردی و نظری تواما(جاذبه بیشتر ”ثمره فعالیت های خود را بزودی مشاهده نماید)
• طرح پیشنهادی تحقیق ؟Research Proposal
• سوالاتی که باید دانشجو پاسخ گوید:
• آیا این موضوع ارزش تحقیق دارد؟
• آیا می شود در این موضوع رساله ای نوشت؟
• آیا من توان انجام آن را دارم؟
• آیا میل وعلاقه ای به این کار در من است؟
• نحوه انتخاب موضوع پایان نامه یا رساله
• بطورکلی پایان نامه نویسی با سوالات اساسی زیر روبروست:
• 1-اصولا در یک مدرسه عالی,گروه آموزشی و یادانشگاه برای چه مقصد یا مقاصدی پایان نامه و یا رساله نوشته می شود؟
• 2-اگر موضوعات مختلفی در رابطه با دوره کارشناسی ارشد و یا دکتری می تواند مطرح باشد به چه دلیل موضوع انتخابی اولویت دارد؟

آنچه به هنگام انتخاب موضوع باید مورد توجه باشد

• مورد علاقه دانشجو باشد(بدترین شکل انتخاب برای پایان نامه یا رساله)
• دانشجو توانایی خود را در نظر داشته باشد(عدم تبیین موضوع و یا گستردگی کار وعدم پیش بینی های لازم در تهیه اسناد و مدارک)
• نیاز جامعه را در نظر داشته باشد(گرهی از مشکلات جامعه را بگشاید)
• دانشجو بتواند استاد راهنمایی را در این رابطه پیدا کند و با او برای کار به تفاهم برسد( توجیه موضوع تحقیق ,ابتداانتخاب استاد؟ دانشگاه و شهر؟ صلاحیت راهنما)
• حتی المقدور به زمینه کاری او وابسته باشد.(فهرست زمینه های مورد علاقه, گسترش به PhD ,کار قبلی)

آفت زدگی فرایند پایان نامه نویسی در ایران

• 1- تقبل بیش از حد مسئولیت راهنمایی یا مشاوره توسط اساتید.(بالا بودن تعداد دانشجویان,وضع نامناسب معیشتی اساتید,نشانه برتری ومقبولیت استاد,حرص,وضعیت خاص تخصصی,کمبود استاد آشنا,اخلاقیات ویژه استادو...)
• 2-عدم اختصاص زمان لازم(ساعات زیاد تدریس,جدی نگرفتن,عدم آشنایی,مکان مناسب)
• 3-نا آشنایی اکثر اعضای شوراها و کمیته های تحصیلات تکمیلی (ویا مراکز تصویب کننده طرحهای تحقیق در دانشکده ها) با مبانی روش تحقیق.Two ways
• الف:وارد کردن ایرادهای غیرعلمی وروش شناختی
• تصویب بیجا
• 4- فقدان مکانیزمی که نحوه هماهنگی تدریجی در طی مراحل تحقیق بین استادان راهنما و مشاور را فراهم آورد.(سرگردانی دانشجو...)
• 5-نبود یک ذهنیت مشخص در بین دانشجویان در میزان و چگونگی انتظار آنان از نقش استاد راهنما و مشاورین در فرایند تحقیق وبالعکس
• 6-کلیشه ای شدن قالب های ذهنی بعضی استادان در امر تحقیق.
• 7-بحران حجم گرایی:بیربط بودن بخش هایی از ادبیات تحقیق پایان نامه با موضوع و مساله اصلی تحقیق,استفاده از حروف درشت و......
• 8- غیر استاندارد بودن معیارهای ارزیابی یک رساله تحقیقی
• 9-تکراری بودن موضوع اکثر رساله ها و محدود شدن آنها به بررسی نقشها و رابطه ها و ......((DBT
• 10-عدم همکاری سازمانها با دانشجویان ودانشگاه
• 11-دایر شدن مراکز و موسساتی که ”پایان نامه نویسی“ می کنند و رنج پایان نامه نویسی را هموار ساخته اند
• 12-شیوع بی رویه نظرسنجی و کاربردهای بی مورد پرسشنامه برای جمع آوری داده هادر تحقیقات

دو رویکرد در پایان نامه نویسی

• الف-رویکرد فرایندی
• ب- رویکرد تدوینی
• الف-درواقع انجام وبکارگیری روش علمی است که طی آن بعد از مشخص شدن مسئله اصلی تحقیق,پژوهشگر فرضیه هایی می سازد و سپس آنها را آزمون کرده ودر نهایت نتیجه گیری می کند.
• ب- در این رویکرد, پژوهشگر با استفاده از یک چارچوب تعریف شده (فصلها ومحتوای انها ),آنچه را که طی رویکرد فرایندی در انجام مراحل و گامهای تحقیق بدست آورده است مدون می سازد.

آرم دانشگاه
نام دانشکده
جهت دریافت کارشناسی ارشد/دکتری در
رشته....................گرایش..................
موضوع/عنوان
...............................
...............................
استاد راهنما (به راهنمایی)
سرکارخانوم دکتر/جناب آقای دکتر
استادان مشاور
............... ...............
استادان ناظر
............... ................
دانشجو (تهیه کننده)
.......................
ترم تحصیلی (نام فصل)

تشریح برخی از اجزاء صفحه عنوان (Title Page)

• عنوان (موضوع):درواقع دریچه ای است که از طریق آن خواننده باافقها و محتوای یک تحقیق آشنایی کلی پیدا می کند و با تامل در آن , می تواند قلمروجستجو وتحقیق پژوهشگر را برآورد کند.
• قضاوت,انتظارات وتشویق و ترقیب:برای رسیدن به این اهداف:
• 1- استفاده از واژه ها و تعابیر دقیق
• 2-ایجاد وزن و آهنگ خاص در کل عبارات موضوع
• 3-کوتاه و مختصر بودن
• 4-رعایت سلاست و بلاغت
• 5- غیر سوالی بیان کردن عبارات
• 6-بصورت جمله ناقص بیان شدن
• 7-به کارگیری دقیق واژه هایی چون ”بررسی“,“مطالعه“,“تبیین“,“طراحی“,......با توجه به روش تحقیق انتخاب شده
• 8-مشخص کردن جامعه آماری
• بطورکلی می توان گفت ”عنوان باید فشرده ومختصرباشدوهدفهای تحقیق را به روشنی نشان دهد“

استاد راهنما و مشاورین

• نحوه انتخاب :افراط وتفریط,وظایف متقابل استاد و دانشجویان,مدیریت پروژه,هماهنگی کلی ,بعد از پایان یافتن چه فعالیتی؟
• متاسفانه گاها این رابطه متقابل به علت آشفتگی درانتظارات مخدوش است. مواردی مثل:
• اظهارات نامعقول استاد در رابطه با محتوای پایان نامه در حین کار
• ارایه پایان نامه کامل توسط دانشجو به استاد بدون کوچکترین هماهنگی در طول فرایند پایان نامه نویسی.
• عدم هماهنگی دانشجو دراخذ تایید از استاد در رابطه با طراحی ابزار ”جمع آوری اطلاعات“ و اقدام به کارگیری ابزار در نمونه آماری و ارایه نتایج آن به استاد.
• تناقض های بین استاد راهنما-مشاوران وسرگردانی دانشجو در کشاکش اظهارات ناهماهنگ آنها
• مشخص نبودن (ساز وکار) مکانیزم تقسیم کار بین استاد راهنما ومشاورین ودر نتیجه سرگردان ماندن دانشجودربرابراظهارات راهنما یا مشاور ؟

تذکر:صفحه عنوان,باید هم روی جلد وهم دراولین صفحه بعد از روی جلد پایان نامه قرار گیرد

• معمولا دانشجویان برای تیمن و تبرک,بعد از صفحه روی جلد,یک صفحه را به نام خداوند متعال مزین می سازند.
• تشکر ,سپاسگزاری, قدردانی
• اهداء,تقدیم ,پیشکش
• فهرست مطالب:خواننده به سهولت بتواند قسمتی که توجه اورا جلب نموده است پیدا کند., فهرست تا چه حد باید جزئیات را در بر بگیرد؟ یک فهرست محتوایی خوب:
• خلاصهای از محتوای گزارش را به نحومطلوب ارایه می دهد
• رابطه میان تقسیمات اصلی وفرعی,با نوشتن عنوان ها,وشماره فصلهای اصلی با حروف و اعداد بزرگ وعنوان های فرعی با حروف و اعداد ریزتر نشان داده می شود
• فهرست اجمالی وتفضیلی

فهرست اشکال

• ضمن تهیه یک فهرست با ذکر شماره صفحات, باید چند موضوع راروشن کنند:
• الف: تعیین منطق بکار گرفته شده برای شماره گذاری
• 1-شماره گذاری مسلسل از1الی آخر
• 2-شماره گذاری براساس فصل ها,بخش ها ومعرفی این منطق برای خواننده
• ب-مشخص سازی اینکه اصولادر پایان نامه مورد نظربه چه چیزهایی شکل,تصویر,نمودارونگاره....اطلاق می شود.
• ج- آوردن شرح کوتاهی برای هرشکل بعد از شماره تعیین شده.
• فهرست جداول
• پیشگفتار,دیباچه,مقدمه,درآمد:محقق در این قسمت با اختصاص چند صفحه تلاش می کند دریچه ای کلان وگسترده را بر روی فضای موضوع بگشاید.
• نقش اساسی مقدمه چیست؟
• این است که به گونه ای کلی اهمیت وضرورت قلمرویی که موضوع ومسئله در آن شکل می گیرند را نشان می دهد و در آن قالبا با جملاتی خطابه ای ,سخن از شرایط و اوضاعی می رود که پژوهشگر بر اساس درک آن ,به موضوع رساله روی آورده است. نکته اساسی این است که مقدمه نباید بیش از حد طولانی باشد و مطالبی در آن گنجانده شود.
• چکیده بجای مقدمه
• تشکر
• شماره گذاری
• اهميت فصل اول در ساختار كلي پايان نامه
• فصل اول پايان نامه به عنوان اصلي ترين فصل ، در واقع شبيه ماكت ، مدل يا مينياتوري براي اين خانه است .
• به عبارت ديگر فصل اول شكل تكامل يافته ( طرح اوليه تحقيق ) (Proposal ) است و مانند ( نقشه ساخت ) يك ساختمان مي باشد كه توسط آرشيتكت ( = دانشجوي پژوهشگر ) اركان و كليات آن طراحي شده و براي شروع كار نيازمند به ( مجوز ساخت از سوي مراجع ذيربط ) است . لذا مي توان انتظار داشت:
• هرگاه يك مهندس خبره ( استاد ) ، نقشه اي (‌ طرح تحقيق ) را مورد بررسي علمي قرار مي دهد ، بايد بتواند ساختماني ( پايان نامه اي ) را كه بر اساس اين نقشه ( طرح تحقيق ) ساخته خواهد شد تجسم كند . در نتيجه انتظار معقول اين است كه
• تأييد ، رد يا هرگونه پيشنهاد اصلاحي پيرامون طرح هاي تحقيق كه از طرف دانشجويان به شوراهاي تحصيلات تكميلي جهت تصويب ارايه مي شود بر پايه چنين رويكرد متخصصانه اي باشد .
• رويكرد تدويني: قبل از هر چيز پژوهشگر بايد فصل اول را بر اساس مندرجات « طرح اوليه تحقيق » مصوب ، تنظيم مجدد نمايد و در موارد لازم آنها را با توجه به اطلاعاتي كه در فرآيند تحقيق به دست آورده است بطور گسترده تر شرح نمايد .
• پژوهشگر بايد به اين نكته توجه داشته باشد كه نبايد موارد مشترك بين « طرح اوليه تحقيق » توسط مسئولين و « فصل اول » با هم اختلاف داشته باشند مثلاً:
• نبايد جامعه آماري ، روش تحقيق ، فرضيه ها ... در فصل اول تغيير كرده باشند و چيزي جداي از آنچه باشد كه شوراي تحصيلات تكميلي تصويب كرده است .
• معمولاً در فصل اول هر پايان نامه ، تلاش مي شود اركان كلي و اساسي به طور مختصر آورده شود . اين اركان در واقع ، ايجاد كننده چشم اندازي هستند كه به خواننده نشان مي دهند كه محتواي اين رساله چه مي باشد .
• دانشجو در طول فرآيند پايان نامه نويسي دو بار بندهاي 16 گانه را ارايه مي دهد :
• اول : براي تصويب:هنگامي كه براي تصويب طرح تحقيق خود نياز دارد اطلاعات لازم را به استادان و مسئولان مربوطه ارايه كند .
• دوم : براي تدوين
• پس از تصويب طرح تحقيق و انجام عمليات لازم ( پايان رويكرد فرآيندي ) براي تدوين نهايي ، پژوهشگر فصلي را با عنوان « فصل اول طرح تحقيق / كليات » تهيه مي كند كه در واقع شكل تكامل يافته همان طرح تحقيق اوليه اي است كه براي تصويب ارايه كرده است .
• اجزاي تشكيل دهنده فصل اول در پايان نامه :
• 1- مقدمه 2- بيان مسأله ( تعريف موضوع تحقيق ) 3- تاريخچه و سابقه موضوع (مساله) تحقيق (پيشينه تحقيق) 4- اهميت و ضرورت موضوع تحقيق 5- اهداف تحقيق 6- چارچوب نظري تحقيق 7- مدل تحليلي تحقيق 8- فرضيه هاي تحقيق 9- روش تحقيق 10- قلمرو مكاني تحقيق(جامعه آماري) 11- قلمرو زماني تحقيق 12- روش نمونه گيري وتعيين حجم نمونه 13- ابزارهاي گردآوري داده ها (اطلاعات ) 14- روش تجزيه و تحليل داده ها 15- محدوديتهاي تحقيق 16- شرح واژه ها و اصطلاحات بكار رفته در تحقيق
• 1- مقدمه
• معمولاً‌در مقدمه ، پژوهشگر سعي مي كند با آوردن مطالبي براي خواننده ذهنيت مورد نظر خود را در رابطه با موضوع ايجاد نمايد . در واقع از اين طريق مي خواهد خواننده را با مباني و كليات موضوع تحقيق مورد نظر خود آشنا كند و او را براي فهم بهتر موارد ديگري كه آماده سازد .
• مقدمه نبايد بيش از حد طولاني باشد و در برگيرنده مطالب حاشيه اي و غير مرتبط باشد و يا مطالبي را كه در بخشهاي ديگر اين فصل خواهد آمد مطرح كند .
• با توجه به اينكه هدف از تهيه فصل اول ، آشنا ساختن خواننده با كليات تحقيق مي باشد لذا معمولاً براي قسمت مقدمه حداكثر 2/1 تا 3 صفحه را در نظر مي گيرند .
• 2- بيان مسأله ( پرشس آغازي تحقيق / مسأله اصلي تحقيق )
• صورت يك مسأله غالباً اساسي تر از حل آن است . حل مسأله ممكن است فقط مستلزم مهارتهاي تجربي و و يا رياضي باشد ، حال آنكه طرح سئولات نو و بررسي مسائل قديمي از ديدگاهي تازه ، نيازمند ذهني خلاق است و اين نكته بيانگر آزمودگي فرد در علم است . « آ. انيشستين ، ال . انفيلد »
• هر پژوهش در واقع با قصد پاسخگويي و راحل يابي براي يك مسأله اصلي كه در قالب يك پرسش ظهور كرده است آغاز مي شود . هر پژوهش براي اينكه انسجام ، هدفمندي و كاربردي بودن خود را حفظ كند بايد بر حول يك مسأله اصلي ، سازماندهي شود .
• هر مسأله اصلی درواقع,مرکزی است که درحوزه یک مساله ، (Problem Area ) قرار گرفته است . حوزه مسأله در برگيرنده:
• مسائل حاشيه اي ، پيراموني و پديداري است كه بر گرد مسأله اصلي نمودار شده است .
• اصلي يا حاشيه اي بودن يك مسأله در واقع به هدف تحقيق وابسته است ، لذا مي توان گفت ، اصلي يا حاشيه اي بودن يك مسأله امري نسبي است .مثال
• اصلی« چه رابطه اي بين ساختار سازماني و ميزان بهره وري كاركنان وجود دارد ؟ »
• اما در تحقيق ديگري در همان سازمان(مثلاً نقش انگيزشي شيوه هاي فعلي پرداخت دستمزد ) همين مسأله به عنوان يك« مسأله پيراموني » ( حاشيه اي / جانبي ) مي تواند در نظر گرفته شود ، در چنين حالتي محقق در پي آن است تا با كنترل متغيرهاي غير مرتبط نقش مداخله گري و تعديگري آنها را كاهش داده و اعتبار تحقیق را افزايش دهد .Scientific
• به عبارت ديگر مسأله اصلي تحقيق بايد يك مسأله علمي باشد و « مسأله علمي عبارت از تحريك ذهني است كه نيازمند به يك پاسخ از طريق تحقيق علمي مي باشد.
• (Nachmias& et al , 1987) مساله ، سئوالي است كه در ذهن پژوهشگر راجع به يك پديده ، مشكل يا معضل اجتماعي ، سازماني مطرح مي شود .objective
• هدف محقق از طرح اين سئوال ريشه يابي علت يا علل به وجود آورنده آن مشكل يا معضل است. بطور كلي اين ريشه يابي را مي توان در اين سئوال خلاصه كرد كه :
• چه چيزي اين پديده يا مشكل را به وجود آورده است ، و چرا ؟
• اركان وظايف يك پژوهشگر :
• انتخاب يك معضل عمومي با بيان عاميانه ،
• تبديل آن به زبان علمي و صورتبندي آن در قالب يك مسأله علمي ،
• بررسي و مطالعه آن با استفاده از روشهاي علمي ،
• نيل به شناخت علمي در مورد علل و روابط مربوط به مسأله مورد نظر
• و در نهايت برگرداندن آن از زبان علمي به زبان عاميانه به منظور ارايه راه حلها و چاره جوئيها.
• هر تحقيقي به دنيال طرح مسأله اي آغاز مي شود . اگر اين مسأله در ذهن محقق از وضوح و روشني لازم برخودارنباشد ، به اجبار محقق به كلي گويي مي پردازد و به اين ترتيب ، خود را از علم و روش علمي دور مي كند . لذا براي جلوگيري از كلي بافي و در نتيجه ، كلي گويي ، لازم است كه :
• اولاً محقق در مورد پديده يا مسأله مورد نظر به تفكر بيشتري بپردازد
• و در قدم بعدي ، از طريق بررسي ادبيات و منابع مربوط ذهن خود را در مورد مسأله مزبور روشن كند و
• از مشورت با صاحبنظران دريغ نورزد .
• حل مسأله نيازمند شناخت خود مسأله است و بدون شناختن و روشن كردن صورت مسأله ، هيچ مسأله اي قابل حل نخواهد بود . حل مسأله به دو امر بستگي دارد :
• 1 ) محقق بداند چه كاري را مي خواهد يا بايد انجام دهد .
• 2 ) مسأله خوب چيست ، و يا مسأله علمي چه ويژگيهاي دارد ؟
• بطور كلي مي توان گفت : « منظور از بيان مسأله ، طرح مسايل اجتماعي بزبان علمي است ، اين امر شامل:
• محدود كردن مسأله ،
• اثبات ضرورت مسأله و لوزوم انجام بررسي تجربي در مورد آن . پژوهشگر بايد بتواند مسأله را به گونه اي بيان كند كه اهميت آن را به اثبات برساند
• در شناسايي مسأله تحقيق ، پژوهشگر سعي برآن دارد تا شواهدي دال بر وجود مسأله عرضه كند به عبارت ديگر پژوهشگر زمينه اي را تصوير ميكند كه در آن مسأله مورد نظر رخ داده است ، در اين مرحله:
• ويژگيهاي مسأله ،
• گستردگي و علل احتمالي بروز آن نيز شناسايي مي گردد .
• بيان يك مسأله روشن ،دقيق و قابل بررسي شايد مشكل ترين مرحله تحقيق باشد . بيان خوب يك مسأله ، بر اطلاعات زير استوار است :
• الف ) اهميت مسأله
• ب ) تحديد مسأله در يك حوزه تخصصي
• ج ) اطلاعات كلي درباره تحقيقات انجام شده
• د ) چارچوبي براي ارايه نتايج تحقيق
• ه ) مشكلات موجود در سازمان
• و ) قلمروهاي مورد نظر مديريت براي بهبود
• ز ) قلمروهاي نظري و مفهومي كه پژوهشگران قلمرو تحقيقات بنيادي بايد از طريق نمودها و عوارض آنها را مشخص تر و محدود تر كنند .
• ح)تعريف تمامي متغيرهاي مرتبط اعم از متغيرهاي مفهومي يا عملياتي
• مسايل تحقيق ، مي توانند ‹ساختارمند› يا ‹ غير ساختارمند › باشند . بايد توجه داشت كه درجه ساختارمندي مسأله ، تابع برداشتي است كه از آنها مي شود
• ويژگيها و چگونگي بيانيه مسأله تحقيق (پرسش آغازي): مجموعه صفاتي كه بايد در يك پرسش آغازي ( بيان مسأله )خوب جمع باشد عبارتند از :
• 2-1-1 واضح ، روشن ، محدود و بدون ابهام بودن
• تغييرات در سبك مديريت چه نتايجي در زندگي كاركنان سازمان دارد ؟ اين پرسش:
• بسيار گنگ است ،
• معلوم نيست منظور از تغييرات چه نوع تغييراتي است ؟
• منظور از ‹ زندگي كاركنان › چيست ؟ آيا منظور زندگي شغلي ، خانوادگي ، اجتماعي يا فرهنگي است ؟
• آيا امكانات زندگي آنها مورد نظر است ؟
• آيا كيفيت زندگي كاري آنان مطرح است ؟
• آيا منظور از تغييرات در سبك ، سبك كليه مديران عالي و مياني است ؟ يا فقط مديران عالي ، يا مياني؟ و......بطورکلی يك پرسش آغازي خوب بايد:
• ‹ عملي› باشد ، يعني اينكه بتوان بر مبناي آن كاركرد و مخصوصاً بايد بتوان:
• عناصر پاسخهايي را براي آن فراهم آورد
• علل كاهش بهره وري در صنايع خودروسازي ايران چيست ؟
• علي رغم اينكه برخي ابهامها مانند:
• چه نوع بهروري؟ كل ؟ جزيي ؟ يا عوامل كل ؟ ، علل درون صنعتي يا برون صنعتي ؟ .... را مي توان درباره اين پرسش مطرح كرد ، اما
• اين پرسش تا حدودي دقيق و روشن است ، و مي توان مدعي شد كه اكثر افراد از آن معناي مشتركي را مي فهمند ، اما
• دامنه و فراگيري آن بسيار وسيع و تحديد نشده است .كرانه هاي مسأله ابعاد بسياري را در بر مي گيرد و در نهايت به:
• نتايج كلي تر و غير كاربردي تري مي انجامد ، لذا:اين نكته اساسي را همواره بايد مد نظر داشت كه :
• هرچه سئوال كلي تر باشد درنتيجه جوابهاي آن مبهم تر و غير كاربردي تر خواهد بود بنابر اين :
• يك پرسش دقيق و روشن كار تحقيق را از همان ابتدا در چارچوبي تنگ و فاقد امكانات تصميم گيري محصور نمي كند
• تا چه حدي افزايش مشاركت كاركنان در تصميم گيريهاي مديريتي به منظور افزايش توليد نه صرفاً به خاطر ارتقاء روحيه كاري و افزايش رضايت شغلي بر افزايش بهره وري و وجدان كاري تأثير دارد ؟
• اين پرسش هم طولاني و هم مبهم است .
• مفروضات آن متعدد و هدف آن مكرر است . به طوري كه نمي توان اولويت تحقيق را به درستي تشخيص داد ..
• بطور خلاصه ، براي آنكه پرسش آغازي پردازش پذير باشد ، بايد آن را:
• روشن، صريح و حتي المقدور كوتاه كرد
• و بايد موضوعي را برگزيد كه محتاج راه حلي باشد كه از تحقيق به دست مي آيد .
• تحقيقي كه در صدد حل مشكلات جامعه بشري باشد و در كوتاه مدت ، ميان مدت و يا درازمدت كاربردي نداشته باشد ، جز اتلاف وقت ، منابع مالي و انساني ثمره ديگري ندارد .
• 2-1-2امکان بررسی داشتن(قابلیت تبدیل به فرضیه شدن/عملی بودن)
• آیا میان کارایی مدیران واحدهای تولیدی بخش خصوصی ومدیران در بخش دولتی تفاوت معناداری وجود دارد؟
• چنانچه چندين سال وقت صرف اين تحقيق شود ، بودجه اي چندین ميليون توماني و همكاراني ورزيده و صاحب صلاحيت در اختيار باشد مي توان اميدوار بود كه اين گونه طرحهاي تحقيقاتي به جايي برسد .
• محقق وقتي كه به طرح پرسش آغازي مبادرت مي كند ، بايد نه تنها از نظر صلاحيت علمي ، بلكه از:
• ميزان وقت ، پول و امكاناتي كه براي اجراي طرح تحقيق نياز دارد مطمئن باشد . بديهي است كه:
• يك محقق كه تنها مي خواهد پايان نامه تحصيلي بنويسد ، با امكانات محدودش نمي تواند از عهده اجراي چنين طرح تحقيقي كه امكانات يك مركز تحقيقاتي را مي خواهد ، برآيد
• 2-1-3- عدم تأكيد بر قضاوتهاي اخلاقي ، ارزشي ، فلسفي
• آيا نظام مالياتي كه در كشور ما اجرا مي شود از لحاظ اجتماعي عادلانه است ؟
• از اين پرسش پيداست كه طراح آن قصد ندارد كاركرد نظام مالياتي را بررسي كند ،بلكه مي خواهد؟
• درباره آن از لحاظ ارزشي داوري كند و اين برخورد ، بيرون از صلاحيت علوم اجتماعي و مديريت و... است ، زيرا
• تفكيك ديدگاه علمي از ديدگاه ارزشي ، هميشه به آساني ميسر نيست .
• به طور كلي ، يك پرسش آغازي خوب: نبايد در پي صدور حكم اخلاقي باشد . هدف پرسش آغازي ، قضاوت كردن نيست ، بلكه فهميدن است لذا نبايد تحقيق ، نمايشگر يك موضوع اخلاقي باشد يا احكام اخلاقي صادر كند
• مباني فلسفي شكل گيري سازمانهاي ايراني چيست ؟
• اين پرسش از مقوله؟فلسفه است و روشهاي تحقيق علوم مهندسی و اجتماعي ( بويژه مديريت ) هيچ راهي در آن ندارد ؟.
• زيرا اين روشها براي انديشيدن درباره معنا و ماهيت چيزها و كيفيت زندگي اجتماعي ساخته نشده اند ، بلكه فقط مي توانند چگونگي وجود و ماهيت و فرايندهاي تحولشان را تحليل كنند .
• آيا كارخانه داران كارگران را استثمار مي كنند ؟
• اين پرسش يك ‹ پرسش كاذب › است ، يا به عبارت ديگر، ديدگاهي است كه در قالب پرسش استتار شده است .
• اين مسلم است كه پاسخ اين پرسش در ذهن طرح كننده اش پيشاپيش ‹ آري› يا ‹ نه › است . با چنين پرسشهايي هميشه اين امكان وجود دارد كه تحقيق را به گونه اي اجرا كرد كه پاسخ به آن ‹ مثبت › باشد ، يا بالعكس .
• ‹‹آيا تقلب مالياتي علت كسري بودجه دولت است ؟››
• در اين مورد نيز به آساني مي توان پي برد كه طرح كننده پرسش مي خواهد به هر نحو پاسخ از پيش آماده مشخصي را تحميل كند.جا دارد هميشه از خود بپرسيم :
• آيا هدف طرح كننده پرسش ، شناخت يك مسآله است يا اثبات آن؟
• يك پرسش آغازي خوب ،بايد يك ‹‹پرسش حقيقي›› يا يك ‹‹پرسش باز ››باشد ، يعني پرسشي كه:؟
• از پيش بتوان چندين پاسخ متفاوت براي آن در نظر گرفت ،نه اينكه مجذوب يك پاسخ قطعي از پيش آماده شده براي آن باشيم.
• 2-1-4- عدم تمركز بر پيش بيني هاي كلي
• وضعيت آينده مديريت سازمانهاي ايراني چه خواهد شد ؟
• اين مسأله بر يك پيش بيني كلي تأكيد دارد كه با روشهاي تحقيق متداول قابل پاسخگويي نيست و در حوزه تحليل آينده نگرها (Futurists) قرار مي گيرد.لذا
• در چهارچوب اهداف يك پايان نامه نمي توان به چنين تحقيقاتي پرداخت . بنابراين براي يك پژوهشگر تازه كار بهتر است:
• مسآله خود را پيرامون مقولاتي تنظيم كند كه اكنون وجود دارند نه آنچه كه هنوز وجود ندارد .اين پيش بيني ها ،:؟
• گذشته از اينكه چندان مفيد نيستند،از قابلييت اعتماد كمي هم بر خوردارند و اعتماد قابل ملا حظه اي به آنها نمي توان كرد .
• 2-1-5- بصورت سوالي مطرح شدن
• جهاني شدن تجارت بر فعاليت بخش صنعت ايران تآثير دارد.
• اين مطلب ،علي رغم اينكه برخي از معايب مطرح شده در مثالهاي قبلي ،را دارد ،:
• جمله اي خبري است و به عنوان يك مسآله مطرح نشده است.لذا:
• جستجوي پاسخ براي آن بي معني مي شود .در چنين حالتي محقق نمي داند كه از اين پس بايد به دنبال چه چيز يا هدفي باشد .
• 2-1-6-توجه به رابطه بين حداقل دو مفهوم يا متغير كلي
• آيا به اجراي مديريت مشاركتي نياز هست ؟
• در مسأله بالا رابطه اي مشاهده نمي شود ، لذا مشخص نيست كه محقق در تحقيق خود كدام رابطه را بين چه متغيرهايي دنبال مي كند . در هر پرسش آغازي:
• ‹‹ حتي المقدور بايد روابط و نوعی بستگي بين دو يا چند متغير را تعريف و روشن نمائيم ››
• 2-1-7 –امكاناندازهگيريداشتن
• ذهنيت فلسفي –تاريخيمديرانايرانيچگونهشكلميگيرد؟
• بطور كلي بايد گفت مسأله تحقيق بايد:قابل بررسي و به سخن دقيقتر ، قابل اندازه گيري باشد . بايد دقت كرد كه در طرح مسأله نه تنها بايد به وجود روابط بين متغيرها توجه داشت بلكه بايد
• روابط متغيرهاي مورد نظر نيز قابل اندازه گيري باشند .لذا بايد مسأله تحقيق :
• حل شدني واز طريق روشهاي تجربي ( Empirical Methods )قابل آزمايش باشد.
• 2-2 –ملاكهايانتخابمسائلتحقيقاتي: در خصوص انتخاب مسائل تحقيقاتي نكاتي را بايد مورد توجه قرار داد كه بعضي از مهمترين آنها عبارتند از :
• خودداري از دوباره كاري در تحقيقات و وفاداري نسبت به تحقيقات انجام شده قبلي
• درجه اهميت مسأله تحقيق و ارزش ادامه آن
• علاقه مندي ، كنجكاوي و كشش علمي براي دريافت واقعيات
• آموزش ، شرايط و كيفيات فردي شخص محقق
• فراهم بودن اطلاعات و علمي بودن روش تحقيق
• وجود وسايل و امكانات مورد نياز تحقيق و مناسب بودن شرايط كار
• امكان همكاري و همياري در انجام تحقيق بين واحدها و افراد ذيربط
• مخارج تحقيق و استفاده احتمالي از آن
• مشكلات ، موانع ، رويدادها و خسارات احتمالي در رابطه با تحقيق
• زمان لازم براي تحقيق((prob. Def.
• بنابراين بهتراست مشكل را اين گونه تعريف كنيم :
• هر وضعيتي كه به عنوان فاصله بين واقعيت و وضعيت مطلوب پديدار شود
• راههاي دستيابي به مسأله عبارتند از :
• 1 ) خلاء موجود در پژوهشهاي گذشته
• 2) عدم مطابقت نتايج پژوهشهاي انجام شده
• 3) واقعيتهاي توصيف و تبيين نشده .و در نهايت انتظار مي رود بتوان با بكارگيري نتايج تحقيقات چهارهدف عمده و مرتبط با هم را برآورده ساخت :
• 1- كاهش زمان
• 2- كاهش هزينه هاي زايد
• 3- افزايش كميت
• 4- ارتقاء كيفيت
• 3/2- چگونگي ارزيابي مسأله تحقيق
• براي ارزيابي مسائل تحقيق و گزاره هاي آن بايد به سؤال زير پاسخ داد :
• آيا زمينه مسأله, گستردگي و ويژگيهاي آن با توجه به يك پيشينه تحقيق يا تجربي بيان شده است ؟
• آيا بيان مسأله دامنه مطالعه را محدود مي كند ؟
• آيا بيان مسأله ، قلمرو علمي مسأله را مشخص مي كند ؟
• آيا اهميت مسأله برحسب يك يا چند ملاك زير بررسي شده است ؟
• الف : دستيابي به يك شيوه نو
• ب : تدوين يك نظريه
• ج : تعميم پذيرتر كردن و گسترش دانش يا نظريه
• د : پاسخگويي به مسايل جامعه
• ه : پيشبرد روش شناسايي در تحقيق
• آيا گزاره هاي تحقيق ( هدفهاي ويژه سؤالها يا فرضيه هاي تحقيق ) با توجه به ابعاد تشكيل دهنده مسأله تدوين شده است ؟
• آيا گزاره هاي تحقيق ، شيوه اجراي پژوهش را آشكار مي كند ؟
• آيا متغييرهاي پژوهش مشخص است ؟
• آيا تعريف عملياتي متغيرها امكان پذير است ؟
• 4/2- خطا ها در هنگام انتخاب مسأله
• اكثر محققان در تشخيص مسأله دچار مشكل مي شوند . اين مشكل هنگام پيدا كردن مسأله براي تهيه يك پايان نامه خود را بيشتر آشكار مي سازد ، زيرا در پژوهشهاي غير دانشجويي غالباً سفارش دهنده تحقيق ، مسأله تحقيق را بيان مي كند و يا اينكه مسأله در يك فرآيند آسيب شناسي ( Pathology ) تعريف و تدوين مي گردد .دالن معتقد است دانشجويان و پژوهشگران هنگام انتخاب مسأله مرتكب چهار نوع اشتباه به شرح زير مي شوند :
• مسأله اي را بدون تحليل جنبه هاي مختلف آن ، شتابزده انتخاب مي كنند .
• بدون مطالعه منابع مرتبط با موضوع مورد نظر، اقدام به انتخاب مسأله مي نمايند
• قبل از انتخاب مسأله پژوهشي ، روش اجراي تحقيق را مشخص مي كنند .
• به جاي تعريف دقيق و روشن مفاهيم موجود در مسأله ، آن را بصورت كلي توصيف مي كنند .آنچه كه بيش از هر چيز اهميت دارد اين است كه:
• بدانيم در پي پاسخگويي به چه مسأله اي هستيم . به عبارت ديگر مطمئن شويم كه پيامدها و علايم يك مشكل را به عنوان خود مشكل اصلي در نظر نگيريم .
• 5/2- رابطه بيان مسأله با عنوان (Topic) تحقيق
• اولين گام در هر تحقيق ، انتخاب يك عنوان است . براي انتخاب عنوان ، فرمول و قاعده خاصي وجود ندارد . پژوهشگران با: پالودن ،تصحيح ومحدود كردن عنوانهاي انتخاب شده به سئوال و مسأله اصلي تحقيق نزديك مي شوند .
• راههاي انتخاب عنوان تحقيق
• الف ) تجارب شخصي
• ب ) كنجكاوي در اطلاعات منتشره از سوي رسانه ها
• ج ) بهره گيري از دانش قلمرو تخصصي
• د ) تمايل به حل يك مسأله
• ه ) فرصتها و تهديدات پيش آمده
• و ) ارزشهاي فردي
• ز ) زندگي روزمره
• بعد از انتخاب يك عنوان از راههاي بالا و يا ديگر راهها ، پژوهشگر بايد از تكنيكها و فنون لازم در جهت دستيابي به مسايل تحقيق تلاش كند .
• فنون دستيابي به مسأله تحقيق در عنوان تحقيق
• آزمون نظريه ها ، مدلها و روشهاي مطروحه در ادبيات قلمرو تخصصي
• بحث بر سر ايده ها با ديگران
• بكارگيري يك محتواي خاص
• تعريف اهداف و خواسته مورد نظر از تحقيق
• تبديل موضوع به مسأله قابل تحقيق
• موضوع تحقيق بايد كاملاً معين و تعريف شده باشد . چه بسا علاقه شما به موضوع ناشي از پيچيدگي آن و طريق گوناگون انديشه درباره آن باشد . بهترين راه بررسي نظامند يك موضوع:
• تقليل آن به سئوال يا سئوالات قابل تحقيق است .اين فرآيند تبديل انديشه ها به سئوالات و سپس جرح و تعديل و پيرايش آنها و رسيدن به مسأله تحقيق شامل يك رشته آزمايش و خطاست . مراحل اين فرآيند بدين شرح است:
• مرحله اول : توجه به جوانب سئوال برانگيز موضوع
• مرحله دوم : تعيين هدف
• مرحله سوم : بيان موضوع به صورت يك رشته سئوال
• مرحله چهارم : ساختن فرضيه بر مبناي هر يك از پاسخهاي احتمالي
• براي تنظيم عنوان تحقيق بايد نكات زير را رعايت كرد :
• الف ) عنوان تحقيق ، بايد شناختي دقيق و روشن از حوزه موضوع تحقيق را عرضه دارد و درعين داشتن ويژگيهايي نظير صراحت ، قاطعيت و اختصار ، خالي از هرگونه ابهام و پيچيدگي باشد .
• ب ) محقق بايد آگاه باشد كه نظم و ترتيب و كاربرد صحيح كلمات در عنوان تحقيق حائز اهميت بسيار است .
• ج ) عنوان تحقيق بايد در پرتو امكانات علمي و واقعيتها با توجه به اصول و موازين علمي ، تهيه و تنظيم گردد ,واقع گرايي را بر آرمان گرايي ترجيح دهد .
• د ) محقق بايستي هنگام انتخاب موضوع يا عنوان تحقيق ، از فرضها ( فرضيه ها ) يا سئوالهايي كه در پي اين موضوع خواهد آمد ، آگاه باشد
• 6/2- رابطه بيان مسأله و نوع تحقيق
• پژوهشگر بايد به اين نكته توجه كند كه بين چگونگي بيان مسأله تحقيق و نوع تحقيق رابطه منطقي بر قرار سازد .
• 1/6/2- چگونگي بيان مسأله در تحقيق توصيفي
• با توجه به اينكه در تحقيقات توصيفي ، پژوهشگر بدنبال ترسيم تصويري از ‹‹ آنچه كه هست ›› مي باشد ، لذا سئوالهاي زير مي تواند به هر چه دقيق تر شدن مسأله تحقيق و مشخص تر شدن آن كمك كند .
• دوره زماني مورد توجه ما كدام است ؟
• منطقه جغرافيايي مورد نظر ما چيست ؟
• آيا خواهان توصيف كلي هستيم يا مقايسه و مشخص كردن الگوي گروه هاي فرعي ؟
• در پي چه جنبه اي از موضوع هستيم ؟
• در چه سطحي از انتزاع ، مايل به بررسي مسأله هستيم ؟
• 2/6/2- اشكال مختلف بيان مسأله در تحقيق تبييني
• الف ) تبيين به معناي جستجوي علل يا نتايج
• مثال : [ طي 10 سال گذشته ميزان بهره وري در اكثر كشورهاي آسيای جنوب شرقي افزايش يافته است ]
• اولين قدم در تحقيق تبييني ، مشخص كردن اين امر است كه در پي علل هستيم يا نتايج ؟
• قدم دوم تعيين چيزي است كه در پي علل يا نتايج آن هستيم [ مثلاً ميزان بهره وري از 1987 تا 1997 ] .
• قدم بعدي تهيه فهرستي از علل يا نتايج احتمالي و سپس گردآوري داده هاي مربوط است . روشهاي براي تهيه چنين فهرستي به شرح زير وجود دارد :
• تحقيقات پيشين انجام شده
• داده هاي مرتبط با موضوع
• تصورات و حدسيات شخصي
• گفتگو با افراد مطلع

• ب ) تبيين به معناي بررسي يك انديشه ساده
• اين شيوه طرح و تدوين سؤالهاي تحقيق تبييني ، محدودتر از شيوه قبلي است و به جاي جستجوي علل افزايش ميزان بهره وري ، كار خود را به يك سئوال خاص محدود مي كند :
• مثلاً [ « آيا X ( مثلاً ثبات سياسي ) باعث افزايش ميزان بهره وري شده است ؟» ] در چنين حالتي نتايج تحقيق محدود به حل يك مسأله خاص مي شود
• ج ) تبيين به معناي بررسي انديشه هاي پيچده تر
• بعداز روشن شدن اينكه ثبات سياسي با افزايش بهره وري در كشورهاي آسياي جنوب شرقي قرين است ، اما :
• ساز و كار (مكانيزم) آن چيست ؟
• چرا شدت ثبات سياسي باعث افزايش ميزان بهره وري مي شود ؟
• آيا مي توانيم چگونگي پيوندهاي آنها را دريابيم َ؟
• اگر بتوانيم آيا شناخت بهتري از علل افزايش بهره وري پيدا خواهيم كرد؟
• خلاصه آنكه درتحقيق توصيفي بايد معين و روشن سازيم كه چه چيزي را مي خواهيم توصيف كنيم و در تحقيق تبييني بايد پرسيد :
• در پي تبيين چه چيزي هستيم ؟
• علل ممكن كدامند ؟
• كدام علل را مورد بررسي قراردهيم ؟
• سازوكارهاي ممكن كدامند ؟
• ترسيم اشكال و نمودارها كه بيانگر روابط باشند در ابتداي تحقيق مفيد است :
• اين نمودارها به روشن ساختن تفكرپژوهشگر كمك مي كنند
• و به عنوان يك كارمقدماتي در جهت طراحي مدل تحقيقي قلمداد خواهد شد .
• نكته :
• برخي پژوهشگران ، براي تحقيق يك مساله اصلي را مطرح مي كنند كه حالت كلي دارد . سپس آن را به مسايل فرعي و جزيي تر تقسيم مي كنند .در اين كار بايد دقت كرد كه مسايل فرعي دقيقاً قابل نتيجه گيري از مساله كلي باشند و ارتباط محتوايي و منطقي محكمي با آن داشته باشند .اگر اين كار توسط پژوهشگر صورت گيرد ، بايد در فرضيه سازي يك فرضيه كلي( اهم ) ساخته شود ، سپس اين فرضيه ، به فرضيه هاي جزيي و خاص تر تقسيم شوند
• 3- تاريخچه / سابقه موضوع ( مساله ) تحقيق / پيشينه تحقيق
• برای اینکه پژوهشگرتحقيقات خود را در راستايي مجموعه پژوهشهاي هم خانواده قراردهد و آن را با دستاوردهاي تحقيقاتي ديگران هماهنگ كند, نياز دارد با مراجعه به مدارك و اسناد پيرامون موضوع و مساله اي كه براي تحقيق انتخاب كرده است ، آگاهي خود را گسترش دهد .
• هدف از گنجاندن بخش پيشينه تحقيق عبارت است از :
• برقراري ارتباط منطقي ميان اطلاعات پژوهش هاي قبلي با مساله تحقيق
• آشنايي با چارچوب نظري و يا تجربي مساله تحقيق
• آشنايي با روشهاي تحقيق مورد استفاده در پژوهشهاي گذشته
• براي رسيدن به اين اهداف توجه به نكات زير ضروري است :
• الف ) انتخاب منابع اطلاعاتي مرتبط با مساله تحقيق
• ب ) ارايه مطالب از كلي به جزيي ( عمومي به اختصاصي )
• ج ) اجتناب از بيان مطالب به طور مجرد و بدون رابطه با يكديگر
• د ) تنظيم مطالب به طور سازماندهي شده همراه با روندهاي منطقي
• ه ) ارايه نتايج مطالعات قبلي و نقد آنها
• 4- اهميت و ضرورت موضوع تحقيق
• يك مشكل اصلي در برابر پژوهشگر قراردارد و آن اين است كه بايد مشخص كند که:
• اين تحقيق در چه زمينه اي از اهميت بيشتري برخوردار است؟
• 1/4- اهميت تحقيق از نظر تئوري
• بحث درباره اهميت موضوع تحقيق از نظر تئوري اغلب به صورت استدلالي است ودر سايه بررسي ادبيات مربوط پديدار مي گردد. محقق بايد نشان دهد كه:
• تحقيق مزبور از ديدگاهي جديد و خلاقانه به مسايل نگاه مي كند
• اهميت و ارزش تحقيق را نسبت به ادبيات و نظريه هاي موجود به اثبات برساند.
• اغلب پژوهشگران در مطالعات خود متوجه جاي خالي موضوعي در ادبيات مي شوند كه تحقيق مزبور مي تواند اين كمبود را جبران كند .
• اگر تحقيق در زمينه اي است كه تئوري سير تكاملي خود را پيموده است در آن صورت تحقيق مي تواند:
• آزمون مهمي از تئوري
• يا موجب بسط و گسترش آن باشد و
• يا امكان دارد: پژوهشگراز مفاهيم يا اصولي استفاده كند كه پژوهشگران قبلي استفاده كرده اند و پرسشهاي خود را همانند پرسشهايي كه آنها در تحقيقات پيشين بكار گرفته اند تنظيم نمايد ، ولي:داده ها از گروههاي متفاوت جامعه ديگري و بدون ترديد در زمان ديگري جمع آوري مي شود از اين رو نتايج حاصل از تحقيق مي تواند موجب گسترش تئوري پيشين گردد
• 2/4- اهميت تحقيق از نظر مديران اجرايي وضرورتهاي سازماني
• مي توان از طريق ارايه خلاصه اي از نوشته هاي صاحب نظران و خبرگان آگاه كه موضوع را مهم مي دانند و خواستار تحقيق برروي اين مسائل هستند اهميت تحقيق را به اثبات رسانيد و يا درباره آن استدلال كرد
• ارايه آمار و ارقام از رويدادها و تأكيدي كه به وسيله متخصصان و صاحب نظران مي شود ، بيان كننده اين است كه تحقيق مورد نظر از اهميت خاصي